Hendrik Vos: 'Hoe Europa ons leven beïnvloedt'

In het kader van de “Winteravonden” kwam Prof. Hendrik Vos maandagavond spreken over “Hoe Europa ons leven beïnvloedt”.

Van oktober tot maart organiseert de bibliotheek van Lochristi terug zijn “Winteravonden. Iedere maand, telkens de derde maandagavond, kan men er gaan luisteren naar een interessante gastspreker. Op maandag 18 januari kwam Prof. Dr. Hendrik Vos toelichten hoe groot de impact van de Europese unie op ons dagelijks leven geworden is en waar vandaag de problemen zitten.

Hendrik Vos - die ook regelmatig in de media duiding en toelichting geeft over de Europese actualiteit - is hoogleraar aan UGent, waar hij eveneens directeur is van het Centrum voor EU-studies. Daarnaast tracht hij de Europese politiek ook begrijpelijk te maken voor een breder publiek.
Zo’n 140 toehoorders kwamen maandag opdagen en hingen gedurende meer dan 2 uur aan zijn lippen. De zaal zat helemaal vol met een - voornamelijk - wat ouder publiek. Jammer dat er niet meer jeugdig interesse was, want Prof. Vos bezit de gave om deze complexe materie in een heel heldere taal, doorspekt met veel voorbeelden, begrijpelijk voor te stellen. Een heel boeiende uiteenzetting, waarvan u hier de samenvatting vindt.

De Europese Unie vindt zijn oorsprong in de oprichting van de Europese gemeenschap voor Kool en Staal (EGKS) in 1951. In 1958 volgde dan de oprichting van de EEG. Sindsdien is er heel wat veranderd maar al die tijd waren drie dynamieken herkenbaar.

De verdieping

Sinds de oprichting van de EGKS is er een permanente verdieping en streeft Europa naar een interne markt zonder grenzen. Europa gaat tegenwoordig over veel meer dan enkel kolen en staal en ook de grenzen verdampten. Gedaan met de tijden dat men geen boter mocht halen in Nederland.

Europa stelt ook de regels op voor die interne markt. Vroeger was enkel de RTT bevoegd voor telefonie. Vandaag is er dankzij de EU heel wat concurrentie tussen de verschillende operatoren. En door de liberalisering van de post wordt ook dat monopolie afgeschaft.

Overdrijft Europa soms niet in zijn gedetailleerde regelgevingen? Denken we maar aan de opschriften op sigarettenpakjes waarvan zelfs de lijndikte van de kaders vastgelegd werd of de regelgeving dat in varkenskwekerijen elk varken minstens een ander varken moet kunnen zien.
Het leidt er soms toe dat mensen zich afvragen of Europa niet beter de grote problemen zou aanpakken? Nochtans zijn er redenen voor deze strikte richtlijnen. Bijvoorbeeld de reglementering over de “Kinder Surprise eieren”. Deze werd aangepast na een ongeval met een kindje in Denemarken. De plastieken capsule met het speelgoedje binnenin het ei, mag nu niet meer bestaan uit 2 aparte delen. En zo dringt Europa steeds dieper door in het dagdagelijkse leven.

Ook het ouderschapsverlof en de 2-jarige garantie op huishoudtoestellen vinden hun oorsprong in een Europese regelgeving die door de verschillende landen moest omgezet worden in nationale wetgeving.

Nationale soevereiniteit

Ondanks deze verdieping is er bij de verschillende lidstaten een permanente aarzeling om Europa meer macht te geven. Het ontbreken van een Europese wetgeving over minimumlonen zorgt er nog steeds voor dat bedrijven hier vestigingen sluiten en naar Oost-Europa trekken.
Ook op het vlak van fiscaliteit is er nauwelijks eensgezindheid. Het zorgt voor een concurrentie tussen de verschillende landen om grote bedrijven aan te trekken. Denken we maar aan Luxemburg of…Ikea die zijn hoofdzetel in Liechtenstein heeft!

En wat deed Europa na de terroristische aanslagen? Eén minuut stilte organiseren!
In de strijd tegen terreur is een intense samenwerking van de verschillende inlichtingendiensten essentieel. Of een Europees leger? Maar heel wat landen wensen die soevereiniteit te behouden, ten nadele van de Europese slagkracht. Nochtans is de Europese integratie een succesverhaal. Nergens ter wereld leven meer dan 500 miljoen mensen samen in zoveel welvaart en met dergelijke (sociale) zekerheid. De economische verbondenheid van de lidstaten verzekert ook de nodige vrede.

De permanente uitbreiding

De derde dynamiek die de professor toelichtte, is de permanente uitbreiding.
Tot op heden waren alle uitbreidingen van de Europese unie (min of meer) een succesverhaal. In de nieuwe lidstaten namen de welvaart, de stabiliteit en de democratie steeds toe. Ierland had in het begin van de jaren ’70 nauwelijks geasfalteerde wegen (Nvdr: Ierland trad in 1973 toe tot de EU) en ook in de jaren ’70 drongen de Spaanse militairen al schietend door tot in het parlement. Toestanden die nu niet meer denkbaar zijn.
Nieuwe lidstaten betekenen ook nieuwe afzetmarkten. Maar kan Europa blijven uitbreiden? Waar ligt de grens? Deze grens zal volgens Hendrik Vos niet geografisch, cultureel of religieus zijn. Maar de bestuurbaarheid zal het aantal lidstaten bepalen. Hoe meer landen, hoe moeilijker de besluitvorming. De grens van Europa ligt daar waar de bestuurbaarheid stopt.

De Europese unie – een noodzaak

Op dit moment telt de G8 - de 8 grootste economische machten - nog 4 Europese landen. Maar Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië zullen de komende 10 à 15 jaren ingehaald worden door nieuwe mogendheden als Brazilië, Mexico of Indonesië. Willen we economisch blijven meespelen, zal dit enkel kunnen als Europese Unie.

In de aansluitende vragenronde, kwamen ook nog de Griekse kwestie, Schengen en de Europese grenzen, het Europa met 2 snelheden, de Europese defensie en militaire operaties en de Verenigde Staten van Europa aan bod.

Nog twee” Winteravonden”

De volgende “Winteravond” vindt plaats op maandag 15 februari. Gastspreker is dan Johan Braeckman, Vlaams filosoof en hoogleraar wijsbegeerte aan de Universiteit Gent. Het thema die avond is: “De maakbare mens”.

Op maandag 21 ontvangt men dan historicus Jan Raymaekers die het zal hebben over “Congé payé: op vakantie vanaf de jaren ’30”.
Meer info vindt u via deze link: http://www.lochristi.be/product/185/winteravonden