“De klimaatzaak is gewoon enorm gepolitiseerd en iedereen blijft in zijn echokamers zitten.”. Nele Van Hoyweghen (20) uit Lochristi is nu 1 jaar VN-jongerenvertegenwoordiger voor duurzame ontwikkeling.
Terwijl tienduizenden van haar leeftijdsgenoten sinds januari 2019 wekelijks op straat komen, vertegenwoordigt Nele eerder wat achter de schermen Vlaamse jongeren bij hoog politiek overleg. Ze speechte voor de VN in New York, praat op het High-level conference over de toekomst van onze oceanen, trok samen met haar Waalse collega naar de klimaattop (COP) en vertegenwoordigt vooral jongeren, los van politieke kleur bij de Federale raad voor duurzame ontwikkeling.
Als bestuurder van de klimaatcoalitie – de vzw die 70 middenveldorganisaties verenigt rond klimaatrechtvaardigheid – heeft ze er naast haar studies een parttime vrijwillige job bij. Ze komt niet zo veel in beeld als Anuna De Wever, Kyra Gantois of Greta Thunberg maar blijft heel actief pleiten voor een beter klimaatbeleid.
Wat zijn de ervaringen na 1 jaar VN-jongerenvertegenwoordiger?
“Mijn leven is sinds 1 jaar heel intens en soms heel schizofreen. Het ene moment sta ik met ministers op een receptie en 4 uur later zit ik terug op de schoolbanken als anonieme student. Ik probeer mijn vrienden op feestjes wel eens uit te leggen wat ik tijdens mijn mandaat als jongerenvertegenwoordiger zoal doe, maar het is toch niet makkelijk. Speechen bij de VN, daar is iedereen van onder de indruk, maar eigenlijk kan ik met mijn nationale vertegenwoordigingen veel meer in beweging zetten.”
Als Vlaamse Jeugdraad zitten we bijvoorbeeld in de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling (FRDO) hebben. We zitten in de algemene vergadering en hebben het voorrecht om als delegatie mee te gaan naar internationale conferenties. De FRDO is een belangrijke plek. Vakbonden, middenveldorganisaties en het VBO zitten er samen rond de tafel. Ministers – zoals federaal klimaatminister Marghem – vragen de FRDO om beleidsadvies. Als de minister het wil, dan kan de FRDO een belangrijke rol spelen. Er zit heel veel kennis rond de tafel, maar ik moet er vooral vechten voor de participatie van jongeren. Je staande houden te midden die technische materie, vaak in het Frans, is al een enorme uitdaging. Maar het lukt wel, onder andere dankzij ambtenaren met een hart voor jongerenparticipatie. Dat is trouwens iets wat me na 1 jaar nog steeds verrast: de vele geweldige mensen die ik ontmoet.”
Het engagement van de Vlaamse Jeugdraad in de raad van bestuur van de Klimaatcoalitie is makkelijker uit te leggen aan mijn vrienden. Politici zijn bereid om te luisteren naar het middenveld. Het feit dat we ons rond klimaatrechtvaardigheid hebben verenigd in een koepelorganisatie maakt de dialoog met de politiek makkelijker. Het is een heel fijne organisatie, waar de stem van jongeren niet in dovemansoren valt. Op andere overleggen heb ik soms het gevoel dat er tokenism is. Jongeren worden uitgenodigd en beleidsmakers luisteren, maar ze horen de inhoud niet écht. Jongeren betrekken maar er dan geen rekening mee houden; dat slaat nergens op. Als een delegatie jongeren wordt uitgenodigd bij de minister voor een gesprek, maar je legt die input vervolgens gewoon naast je neer om verder te doen zoals je bezig bent, dan instrumentaliseer je jongeren. Dat is iets waar ik tegen strijd. Ondanks de perceptie die er vaak heerst rond ex-minister Schauvlieghe heeft ze ons jongeren samen met de vrouwenraad wel om extra input gevraagd rond het Vlaamse klimaat beleidsplan, dat moet ik haar wel nageven.”
Als jongerenvertegenwoordiger moet ik alle jongeren vertegenwoordigen. Maar omdat we als Vlaamse Jeugdraad een sociaal rechtvaardige transitie willen, krijgt je mandaat een links karakter. De klimaatzaak is gewoon enorm gepolitiseerd en iedereen blijft in zijn echokamers zitten. In mijn mandaat probeer ik die echokamers actief te verlaten. Door alle partijprogramma’s te lezen, door op events met iedereen te gaan praten, door verschillende kranten en websites lezen. Ik wil alle meningen kennen, alle jongeren vertegenwoordigen.”
Ik ben niet pessimistisch. Jongeren hebben ongeacht hun politiek kleur meer ambitie dan volwassenen. Het gaat over ons leven. Maar dan moet die ambitie vooral de partijprogramma’s en het regeerakkoord halen. Als je dan weet dat jongeren vaak op onverkiesbare plaatsen op de lijst staan, dan zie ik wel nog wat uitdaging voor de toekomst.”
In maart 2019 kreeg Nele er met Flore De Pauw een collega-(junior)-VN-jongerenvertegenwoordiger bij. Een jaar lang nemen zij samen dit mandaat op en zorgen ze ervoor dat jongeren zo goed mogelijk vertegenwoordigd worden, met kennis van zaken.