Op 19, 20 en 21 januari is er terug schooltoneel in GBS Lochristi met 3 voorstellingen van het stuk “Comme chez Swa”. Voor Freddy De Wilde, die ook deze keer een hoofdrol toebedeeld kreeg als restauranthouder Swa, is het zijn 40ste productie. Een robijnen jubileum. Voor de 3 voorstellingen zijn nog kaarten in voorverkoop beschikbaar (zie onderaan artikel).
Freddy was er de voorbije 40 jaar (we laten de toneelloze jaren ’21, ’22 en’23 even buiten beschouwing) telkens bij. Als zondag 21 januari het doek valt, heeft hij 111 voorstellingen achter de rug. In het totaal zal hij dan voor (naar schatting) 40.000 toeschouwers gespeeld hebben. Het resultaat van zo’n 1.000 repetities.
Freddy, dit jaar je 40ste productie met het schooltoneel. Hoe begon het ooit?
Het schooltoneel is in 1982 eigenlijk eerder toevallig gestart als een mogelijkheid om met de school eens op een “andere” manier op het voorplan te treden. De toenmalige directeur Lucien Schoonjans en collega Luc Dedeken hadden al toneelervaring en zo ging de bal aan het rollen met een productie waarin voor iedereen een rol was weggelegd. Of je zin of durf had, of niet, je speelde mee! Het eerste stuk “Baas Best en Sint-Antonius”, werd een gigantisch succes en zo waren we vertrokken.
Hoe gebeurde/gebeurt de keuze van de stukken?
Er zijn altijd een aantal criteria, en beperkingen, geweest die mee de keuze van de stukken bepaald hebben. In het begin moest iedereen meespelen maar na een tijdje werd er rekening gehouden met het aantal “bereidwillige spelers en speelsters”. Omdat we voor ouders én kinderen spelen zoeken we ook steeds stuk met een hoog amusementsgehalte. Mensen lachen graag en dat geeft ons dan ook veel voldoening. Voorts spelen we in de turnzaal van de basisschool. Het stuk mag dus geen grote decorwissels vergen.
Hoe lang op voorhand starten de repetities? Wordt er nu meer of minder gerepeteerd?
Dit jaar zijn we terug begin oktober gestart met gemiddeld 2 repetities per week. Af en toe diende er een repetitie geschrapt omwille van schoolactiviteiten (denk maar aan oudercontacten en personeelsvergaderingen). Dit jaar zullen we afsluiten met in het totaal een 25-tal repetities. Ik herinner me dat we ooit op 11 november nog bezig waren met de keuze van het stuk dat we zouden opvoeren. We waren rijkelijk laat toen!
Het aantal repetities is tijdens die 40 jaar gelijk gebleven, alleen de duur is wel wat veranderd. Vroeger durfden we, bij een natje en een droogje, nog eens nakaarten of de repetitie wel “goed verlopen was”. Maar als je nu – zoals heel wat jongere leerkrachten – toneel moet spelen in combinatie met een job en een gezin, is het meer dan begrijpelijk dat dit niet meer zo vanzelfsprekend is. We hebben daarom deze keer ook dikwijls net na de schooluren gerepeteerd. Zo bleven de avonden gevrijwaard.
Wat vind je zelf het leukst aan het schooltoneel? De repetities, het applaus na de voorstelling of de reacties van de kinderen?
Het begint eigenlijk al tijdens de repetities. Doordat we onze tegenspelers, als collega, zo goed kennen is de amusementswaarde van bij het begin al heel groot en wordt er wel wat afgelachen. De “strenge hand” van de regisseur is dus wel nodig.
Maar geen toneel zonder toeschouwers en de reacties van de mensen. Het publiek, elk jaar opnieuw zo talrijk aanwezig, is een heel grote stimulans. Na de voorstelling eventjes nakaarten (soms tot in de late uurtjes) is ook een onderdeel van het gebeuren.
Nadien, op school, maakten we inderdaad al mee dat we door de kinderen aangesproken werden als het personage dat we vertolkt hadden of een repliek kregen die ze opgepikt hadden tijdens de voorstelling.
Is er een rol die je bijzonder is bijgebleven?
Er is, na al die jaren, niet echt een rol die mijn voorkeur heeft. Ik ben uiteraard gestart met een “kleinere” rol. Mijn aandeel in het eerste stuk was beperkt tot een tiental zinnen. Nu zijn het er wel een beetje meer.
Het ene stuk is misschien wel wat sterker dan het andere, maar ik denk toch dat we er steeds in geslaagd zijn om toch dat evenwicht te vinden tussen amusement en af en toe eens een ernstige noot.
40 jaar schooltoneel leverde ongetwijfeld een paar leuke anekdotes op?
Er is inderdaad wel het een en ander gebeurd. In 1984 speelden we het stuk “Kus van een Rus”. Op een bepaald ogenblik kregen we met 3 spelers gelijktijdig “de slappe lach”. Het heeft toen wel even geduurd voor we het stuk op een normale manier konden voortzetten.
We zijn in 1982 gestart met 1 opvoering, dat werden er later 2 en daarna zelfs 3. Soms zat er weinig tijd tussen de opvoeringen 2 en 3. Er was een speler die dan zijn eventuele “ongemakjes” in zijn tekst verwerkte. We moesten dus altijd op onze hoede zijn.
Maar “het gevaar” kwam soms ook van achter de schermen. Ooit moest ik tijdens de voorstelling een portie stoverij opeten. Men had die bij wijze van grap verschrikkelijk pikant gemaakt. En dan maar doen alsof er niets aan de hand was.
Ik herinner me ook een scène waarbij een speler al fietsend moest opkomen. Er was niet veel plaats op het podium en bij het remmen plooide zijn fietsje samen zonder dat het de bedoeling was. Een hilarische toestand!
Ooit overwogen om nog ergens anders op de planken te staan?
Mijn sociaal engagement beperkt zich niet alleen tot het spelen van toneel. Daarom heb ik nooit de ambitie gehad om ook nog ergens anders op de planken te gaan staan. Ik ga wel heel graag naar toneelvoorstellingen en kijk dan of het ook een stuk is dat we zouden kunnen spelen.
Is het schooltoneel geëvolueerd tijdens die 40 jaar?
De evolutie is vooral te zien op technisch vlak. De eerste opvoering was heel “primitief” op het vlak van techniek en decorbouw. Nu mogen we Peter en Bob, de mannen van de techniek, dankbaar zijn voor hun inbreng. Toneel is een activiteit die generaties samenbrengt. Ik evolueerde van jonge gast tot een “iets oudere” wat de schminksters het nodige werk bezorgt. De eerste 10 jaar was er de fase van de veroudering, gevolgd door 15 jaar van stilstand. Maar de laatste 15 jaar heb ik de indruk dat men al heel goed zijn best moet doen om mij te “verjongen”.
Hoe lang wil je nog doorgaan? En misschien ook eens als regisseur?
Men weet nooit wat de toekomst zal brengen. Er zijn te veel onbekende factoren. Zeker omdat een toneelopvoering het resultaat is van heel veel mensen die zich inzetten. Het publiek ziet wat er zich op de planken afspeelt, maar wat er achter de schermen gebeurt is minstens even belangrijk. We zien dus wel wat de toekomst brengt. Maar plannen als regisseur zijn er zeker niet.
Welk gevoel overheerst er na 40 jaar schooltoneel?
Vooral veel dankbaarheid. Langs deze weg zou ik dan ook graag een aantal mensen bedanken. Eerst en vooral alle medespelers van de voorbije 40 jaren. Ik hoop dat ze er evenveel plezier mochten aan beleven als ik. Dank ook aan Isabelle Schatteman die dit jaar haar 30ste productie mag aanstippen. Ze is een toneelspeelster in hart en nieren die haar rollen altijd schitterend weet neer te zetten. Verder gaat mijn dank naar de vele regisseurs en ook de mensen achter de schermen die zich altijd ingezet hebben om alles in goede banen te leiden. Ook het thuisfront wil ik bedanken voor het nodige geduld tijdens de vele voorbereidingen. En tot slot ook dank aan alle mensen die tijdens die voorbije 40 jaar toeschouwer geweest zijn en zo de school een duwtje in de rug hebben gegeven.
Kaarten voor “Comme chez Swa”?
Er zijn 3 voorstellingen van “Comme chez Swa”: op vrijdag 19 januari en zaterdag 20 januari, telkens om 20 uur, en ook een namiddagvoorstelling op zondag 21 januari (om 15 uur). De voorstellingen gaan door in de sportzaal van GBS Lochristi. De deuren openen een half uurtje voor aanvang. Kaarten kosten 10 euro in voorverkoop en 12 euro aan de kassa. Kinderen van 6 t/m 12 jaar betalen slechts 7 euro. Tickets kunnen in voorverkoop besteld/gereserveerd worden, tot en met donderdag 18 januari, door een mailtje te sturen naar els.naudts@gbslochristi.be. Er zijn nog kaarten beschikbaar voor de drie de voorstellingen, maar vooral voor vrijdag en zondag.
Over “Comme chez Swa” schreven we eerder: hier klikken