De Vlaamse is er al. Een overzicht van ankerpunten uit onze cultuur en geschiedenis waar we trots op horen te zijn. Bovendien zou deze het integratieproces van nieuwkomers ten goede komen.
En in Lochristi, waar de betonmolens onophoudelijk draaien, zijn er heel wat nieuwkomers, wat meteen het maken van een canon rechtvaardigt. Wanneer we het over een canon hebben, zeggen we er bij dat deze niet in beton wordt gegoten, maar te allen tijden kan worden aangepast. Waar begin je met het opstellen van de Lootse canon, hoever ga je terug in de tijd en hoe breed? Speel je op zeker en mik je op de klassiekers met het risico aan uitsluiting te doen? Cultuur, sport, ruimtelijke veranderingen, religie, politiek en de allervroegste tijden, het lijstje is even lang als het aantal mensen dat hier ooit leefde. Wij pikken er alvast een paar uit waar we niet omheen kunnen, kwestie van de aanloop naar een Groot-Lootse canon te plaveien.
LOCHRISTI
Toen Lochristi nog een openluchtbloemengemeente was, was er het echte “Begoniafestival”. Veel bewoners van Lochristi herinneren het zich ongetwijfeld nog: van 1951 tot 1988 vond het festival plaats in het dorpscentrum. Eind de jaren '40 en begin jaren '50 was Lochristi een belangrijke producent van begoniabollen. Op initiatief van onder meer de toenmalige burgemeester Jean De Schryver werden vanaf 1951 bloementapijten aangelegd. De geboorte van het “Begoniafestival” werd een feit. Dit evenement vond plaats in het laatste weekend van augustus en Lochristi zou tussen de 25.000 en 30.000 bezoekers per jaar verwelkomen. Kinderen verkochten zelfgemaakte bloemenkransen langsheen de straten. Vandaag getuigen veel van deze voormalige begoniavelden dat er “goed is geboerd”!
Ik zou diegenen die een lief vonden (en er tot op de dag van vandaag nog aan vastgeklonken zitten) tijdens een optreden van The Garnets, niet willen te eten geven. Deze coverband die in de jaren '64-'65 bescheiden begon op te treden op buurtfeesten en kermisbals, steeg algauw uit boven de kerktoren. Ze brachten niet onsuccesvol enkele platen uit en waren in de jaren '70 zelfs te gast in het legendarische muziekprogramma AVRO's Toppop. Gedurende lange tijd waren ze de begeleidingsgroep van J. Vincent Edwards.
Zijde van Luuë? Het Loots dialect, onversneden minder en minder te horen in de straat. Ooit de moedertaal voor het overgrote deel van de inwoners. Ondanks de teloorgang van het dialect is het nog steeds mogelijk zich hiermee verstaanbaar uit te drukken binnen onze gemeente. Jonge mensen begrijpen het deels, maar spreken het nog amper.
ZAFFELARE
In het kader van de jaarlijkse kermis werd er tot 1988 een rattenschieting georganiseerd. Levende ratten werden in kistjes gestopt en op een staande wip geplaatst. Boogschutters schoten die kistjes dan open zodat de ratten naar beneden tuimelden. Ratten die de val overleefden werden de nek omgedraaid. Deze traditie zou ontstaan zijn in de Sint-Sebastiaansgilde van Zaffelare en legde een aanslepende strijd tussen katholieken en liberalen begin 20e eeuw bloot. Protest van dierenrechtenactivisten maakte dat deze traditie in 1987 verboden werd. Tegenwoordig zijn het – weliswaar dode – kippen die op zondagvoormiddag in de dorpskom op spiesen zitten.
William Van Puyenbroeck maakte geschiedenis door records surplacen op zijn naam te schrijven. Surplacen is stilstaan op de fiets. Een evenwichtsoefening die hij als geen ander beheerste en onder ruime belangstelling onder andere demonstreerde in de teloorgegane Zaffelaarse Blauwe Zaal. Stilstaan, daar heeft de tijd geen oren naar.
Vele jaren was de bloemenstoet, die in de augustusmaand doorheen het dorp trok, een vaste waarde. Verenigingen wedijverden met elkaar voor het podium. Technische en kleurrijke hoogstandjes die alleen maar bewondering te beurt viel. De Landelijk Gilde breidde hier dikwijls een vervolg aan met hun succesvolle deelname aan de Blankenbergse bloemencorso. Flower power alom!
ZEVENEKEN
Waar vroeger veel arbeiders hun zweet achterlieten, zijn het vandaag vooral sporters, cultuurbelevers en occasioneel een loketmedewerker, die er hun zweet achterlaten. De moderne multiculturele tempel, die het voormalige textielbedrijf–weverij Uyttenhove is geworden, herinnert nog amper aan zijn industrieel verleden. Zeveneken werd later een centrum van de thuisweverij en kende tot rond 1918 een vermaarde kantschool. Vlak voor de locatie Uyttenhove staat op een cilindrische sokkel een eikenhouten schietspoel als getuige van de weefnijverheid in de streek. “Leven is Weven”, wil de herinnering.
Zowat iedere boom die nog rechtstaat langsheen de N70 richting Zavel, heeft wel een dode op zijn naam. Ook op de bomen die verdwenen zijn, kleefde bloed. Het eerste verkeersslachtoffer viel in 1921 en tussen 1950 en 1964 noteerde men er 254 verkeersdoden. Hun namen zijn terug te vinden aan de Zavelkapel ter herdenking van de verkeersslachtoffers.
Voor mensen van mijn generatie was restaurant en feestzaal De Lozen Boer er altijd al. Sinds 1955 is deze zaak een vast begrip in het organiseren van feesten. Een echte familiezaak waar de tweede en derde generatie elkaar opvolgen. Vandaag is het telg Patrick Neyt – die op 18-jarige leeftijd de fakkel van zijn ouders overnam – die zijn naam verbonden weet met een hoogstaand culinair niveau.
Een familieverhaal dat nog niet teneinde is. Ook zoon en dochters zetten hun signatuur onder dit verhaal.
BEERVELDE
De bouw van het Feestpaleis werd gestart in 1924. De zaak opende in 1927 haar deuren onder de huidige naam. De activiteiten die er doorgingen, waren vooral bioscoop- en toneelvoorstellingen én dansfeesten. Tijdens de Engelse bezetting was er zelfs een rolschaatspiste en een paar keer ging er een groenteveiling door. Ondertussen was er vooraan ook een café bijgekomen. Vanaf 1951 kreeg het Feestpaleis de allure van een echte balzaal en vanaf de jaren '60 traden er tal van artiesten op. In 1995 werd dit gebouw als beschermd monument betiteld omwille van zijn voorgevel en interieurdecoratie in art-decostijl. In 2018 sloot het Feestpaleis zijn deuren definitief. Een ontwikkelaar realiseerde er een woonproject. De nabijgelegen en slecht verlichte Bennesteeg kreeg tijdens de hoogdagen van het Feestpaleis de bijnaam Peperstraatje! Een kruidige verwijzing naar de verse stelletjes die er voor een week afscheid namen van elkaar!
Aardbeienfestival
De eerste aardbeienmarkt kwam er in 1934. Van mei tot juni boden lokale telers er het beste van hun zoete kweek aan. Hun waar werd gekeurd en de markt sloot pas wanneer het laatste bakje lekkers was verkocht. De markt was een succes, tonnen aardbeien wisselden van eigenaar. Maar even boeiend en misschien wel lekkerder om zien, was de jaarlijks verkiezing van de Aardbeienprinses. Of de mooiste altijd won, laten we in het midden, maar het kroontje had een uitstraling die reikte tot ver de Beerveldse klokkentoren voorbij. Vandaag staat er zowat op elke hoek van de straat een aardbeienautomaat. De zoete smaak is gebleven, maar mist een context, en die was er wel op de markt van weleer.
Met bovenstaande klassiekers betraden we het aangeharkte pad, weten we. Maar er is beslist zoveel meer rijkdom te vinden binnen onze gemeente, vooral datgene wat zich in de rand afspeelde. Mensen en dingen. Suggesties zijn altijd welkom. Mailen kan naar info@Lochristinaar.com.
(Foto's: Rattenschieting: Wikimedia – Deevie G – Feestpaleis : https://inventaris.onroerenderfgoed.be/, Raghavendra Mithare en Bennie Vanderpiete)
Bronnen:
https://deschryverfamily.weebly.com/begonia-festival.html
https://www.in-the-picture.be
https://nl.wikipedia.org
https://inventaris.onroerenderfgoed.be
http://www.delozenboer.be